خشکسالی و تنش آبی در شهرستان دزفول با وجود سد دز این بار کشاورزان را با چالش تامین آب مواجه کرد و آنها را بر آن داشت تا اعتراض خود را به صورت مسالمت آمیز در فرمانداری انجام دهند اگرچه عده‌ای فریب خورده و اغتشاشگر سعی کردند از این مطالبه به حق سوء استفاده کنند.
به گزارش ایرنا شهرستان دزفول به عنوان نگین سبز خوزستان با داشتن رودخانه دز این روزها حال و روز خوبی ندارد و کشاورزان برای دریافت آب موردنیاز زمین‌های کشاورزی گاه با هم درگیر هم می‌شوند.
وسعت اراضی قابل کشت منطقه افزون بر ۱۵۰ هزار هکتار است که حدود ۹۳ هزار هکتار آن قابل آبیاری است و سالانه افزون بر ۲ و نیم میلیون تن محصول کشاورزی در این اراضی تولید می‌شود.
با توجه به کاهش بارندگی در سال آبی جاری، آب ذخیره شده در سدهای خوزستان از جمله دز نیز کاهش چشمگیری داشت و منطقه با تنش آبی مواجه شد؛ دستگاه‌های مربوطه برای مدیریت آب تصمیم به ایجاد محدودیت تخصیص آب و کشت در اراضی زیرمجموعه شرکت شبکه‌های آبیاری شمال خوزستان گرفتند.
این اقدام باعث کاهش آب در کانال‌های آبیاری و آسیب دیدن محصولات کشاورزی و باغی شهرستان شد؛ در این بین کشاورزان نیز که محصولات خود را در حال خشک شدن می‌دیدند بارها بر سر آب با یکدیگر درگیر شدند.
آنها یک بار هم به صورت مسالمت آمیز به فرمانداری مراجعه کردند و خواستار پیگیری مسوولان برای تامین آب کشاورزی شدند؛ عده‌ای نیز که خود را حامی کشاورزان می‌دانستند اقدام به ایجاد نا آرامی و تخریب اموال عمومی کردند و وقتی دیدند کشاورزان صف خود را از آنها جدا کرده‌اند، دست از اقدامات خود برداشتند.
برای بررسی مشکل آب کشاورزی در شهرستان دزفول به چند مزرعه و باغ مراجعه و نحوه آبیاری آنها را بررسی کردیم؛ یکی از موارد مشهود در باغات مرکبات دزفول، خشک و زرد شدن قسمت بالایی درختان بود که در این رابطه یکی از باغداران به خبرنگار ایرنا گفت: قبل از بروز مشکل کم آبی هر هفته آب به باغداران برای آبیاری می‌رسید ولی اکنون هر ۲۰ روز یک بار نوبت آب می‌شود.
دید کشاورز به محصول مانند پدر به فرزند است
محمدرضا مرادی از کشاورزان و باغداران شهر منتظران دزفول افزود: کاهش دفعات آبیاری و از سوی دیگر دمای بالای ۵۰ درجه سانتیگراد این روزهای دزفول باعث خشک شدن قسمت هایی از درختان شده و میوه آنها نیز نرسیده در حال خشک شدن است.
او که زمین زراعی نیز دارد به نکته جالبی اشاره کرد و گفت: دید کشاورز به محصول مانند دید پدر به فرزند است از این رو کشاورز تمام تلاش خود را برای سیراب کردن محصول به کار می‌گیرد که با توجه به کمبود آب شاهد درگیری کشاورزان بر سر مزارع هستیم.
مرادی خواستار مدیریت بهتر منابع آب شد و ادامه داد: با وجود افزایش دبی کانال‌های آبیاری در روزهای اخیر همچنان آب کم است و به سختی آبیاری مزرعه را انجام می‌دهم.
نورعلی خیری یکی دیگر از کشاورزان بخش مرکزی دزفول با اشاره به مشکلات کشاورزان اظهارداشت: کشاورزی نمی‌تواند تعطیل شود چراکه کشاورزان با کشت محصول امرار معاش می‌کنند.
وی از شرکت بهره برداری از شبکه‌های آبیاری شمال خوزستان و امور آب شمالغرب خوزستان خواست تمهیداتی در این خصوص بیاندیشند تا کشاورزان بتوانند دستکم ۵۰ درصد از زمین‌های خود را در پاییز و زمستان کشت کنند.
این کشاورز با اشاره به اهمیت تولید محصولات کشاورزی برای تامین غذای مردم گفت: از مسوولان انتظار می‌رود آب روستاهای پایین دست را تامین کنند و به کشاورزان الگوی کشت دهند.
وی با بیان اینکه کشت ذرت باید تا ۱۵ مردادماه انجام شود، افزود: زمین‌های کشاورزی نیازمند ماخار(آبیاری قبل از شخم زمین) و آماده سازی هستند لذا باید تدبیری اندیشیده شود تا بتوان حداقل ۵۰ درصد زمین‌ها را کاشت.
اغتشاشگران هیچ ارتباطی با کشاورزان ندارند
هفته گذشته عده‌ای فریب خورده در پی فراخوان‌های شبکه‌های معاند و ضد انقلاب و با ادعای حمایت از کشاورزان و مخالفت با طرح‌های انتقال آب به کف خیابان آمدند و اقدام به آشوب و تخریب اموال عمومی کردند که البته تعداد آنها کم بود و کشاورزان از آنها برائت جستند.
خیری کشاورز دزفولی در رابطه با این ناآرامی‌ها گفت: افرادی که اقدام به ایجاد ناامنی در سطح جامعه می‌کنند هیچ ارتباطی با کشاورزان ندارند؛ کشاورزان مطالبات خود را به صورت مسالمت آمیز از طریق استانداری و فرمانداری بیان کردند.
وی دغدغه کشاورزان را کسب مال حلال و کمک به تولید کشور دانست و افزود: ما کشاورزان اقدامات اخیر اغتشاشگران را محکوم می‌کنیم چراکه پایبند به نظام هستیم و در راستای حفظ امنیت غذایی کشور تلاش می‌کنیم.
رحمان غریبی یکی دیگر از کشاورزان دزفول نیز گفت: گرمای زیاد هوا و بی‌آبی آسیب جدی به باغ‌های مرکبات دزفول وارد کرده به طوری که درختان در حال خشک شدن هستند و صدمات جبران ناپذیری به آنها وارد شده است.
به گفته این کشاورز، برای کشت بهاره، آب کشاورزی کم بود و به محصول ذرت دانه‌ای و علوفه‌ای خسارت وارد شد؛ قیمت هر کیلوگرم علوفه دامداران نیز به علت کم آبی و کاهش محصول از حدود سه هزار ریال به ۱۵ هزار ریال رسید.
وی افزود: تامین نهاده‌های کشاورزی از جمله سم و بذر نیز با مشکل مواجه شد و کشاورز حق انتخاب نداشت و فقط نهاده های موجود را خریداری کرد که این موضوع از کیفیت محصول می‌کاهد.
غریبی گفت: قرار است از امروز پنجم مردادماه نسبت به عقد قرارداد آب کشاورزی برای کشت پاییزه اقدام و آب موردنیاز آماده سازی زمین برای کشت تامین شود.
وی از مسوولان خواست قبل از اینکه وضعیت کشاورزی بحرانی شود با مدیریت درست، جلوی آن را بگیرند زیرا اگر آب لازم برای تهیه کشت فراهم نشود ممکن است کشت پاییز و زمستان نیز با مشکل مواجه شود و سفره کشاورزان خالی بماند.
کم آبی برابر با بیکاری و بحران اجتماعی است
این کشاورز دزفولی که سالانه اقدام به کشت و تولید ذرت، گندم و چغندرقند می‌کند، اظهارداشت: همه کشاورزان باید بتوانند کشت کنند تا امنیت برقرار شود؛ کم‌آبی فعلی موجب درگیری و ایجاد ناراحتی بین کشاورزان شده که باید راهکاری برای آن یافت.
وی افزود: اگر به علت بی‌آبی کشت انجام نشود تعداد بیکاران منطقه بسیار زیاد می‌شود که نتایج نامطلوب اجتماعی خود را به همراه خواهد داشت زیرا تاکنون به علت نبود شغل مناسب همه اقشار می‌توانستند بنا به سرمایه و آگاهی خود بر روی زمین‌های زراعی فعالیت و امرار معاش کنند.
۶ فرزند این کشاورز با وجود داشتن مدارک عالی دانشگاهی در کنار پدر پیرشان که مدرک تحصیلی نیز ندارد امرار معاش می‌کنند و در صورت محدود کردن کشت یا تعطیلی کشاورزی با مشکلات جدی مواجه خواهند شد که نمونه‌های چنین خانواده‌هایی در دزفول زیاد است.
این کشاورز به مسوولان پیشنهاد داد کشت را برای ذخیره آب سدها تعطیل کنند و در ازای آن ماهانه ۵۰ میلیون ریال به هر کشاورز پرداخت کنند تا علاوه بر رفع مشکل بی‌آبی، معاش کشاورزان نیز تامین شود.
وی درخصوص اعتراضات اخیر و ناآرامی ایجاد شده در هفته گذشته گفت: کشاورزان محصولات خود را به امید بارندگی و رحمت خداوند کشت می‌کنند؛ کشاورزی که با توکل بر خدا و امید به رحمت الهی کشت می‌کند هیچگاه اقدام به آشوب و اغتشاش نمی‌کند.
علی شاه حفیظی یکی دیگر از کشاورزان دزفول نیز با بیان اینکه مردم خوزستان قشری کشاورز و دامدار هستند که آب آنها باید تامین شود، گفت: دامداران برای حفظ جان دام‌هایش به آب نیاز دارند لذا از مسوولان انتظار می‌رود راهکاری برای برون رفت از این مشکل اتخاذ کنند.
پیش بینی بارندگی کمتر از نرمال در مهر و آبان امسال
کشاورزی همواره با هواشناسی گره خورده و چشمان کشاورزان رو به آسمان است چراکه اگر باران نباشد، آبی هم برای کشت نیست؛ طبق نظر رئیس هواشناسی صفی آباد دزفول، بارندگی مهر و آبان امسال کمتر از نرمال خواهد بود.
علی کرمی وضعیت بارندگی پاییز دزفول را نامناسب پیش بینی کرده و انتظارش از بارندگی زمستان در منطقه بهتر از پاییز است. او میانگین بلند مدت بارندگی را ۳۱۴ میلیمتر اعلام کرد.
رئیس هواشناسی صفی آباد دزفول با پیش بینی اینکه دمای هوا در ماه‌های آینده یک تا ۲ درجه بیش از نرمال است، گفت: بارندگی سال زراعی دزفول از مهرماه گذشته تاکنون ۲۱۴ میلیمتر بوده این در حالی است که ۱۳۴ میلیمتر آن در ۲ هفته آذرماه بوده و پراکنش و فاصله بارندگی‌ها نامناسب بوده است.
دبیر اجرائی نظام صنفی کارهای کشاورزی شهرستان دزفول نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: میزان بارندگی و آوردها به حوضه‌های آبی خوزستان از مهرماه سال ۹۹ و آغاز سال آبی تاکنون کمتر از انتظار و پیش بینی‌ها بوده و کاهش قابل توجهی نسبت به شرایط نرمال داشته است.
بهمن دریکوندی افزود: کاهش بارندگی در مهرماه و آبان ماه سال جاری کمتر از حد نرمال خواهد بود لذا از کشاورزان انتظار می‌رود از کشت‌های آبدوست خودداری و در کشت تابستانه و پاییزه مطابق الگوی کشت ارائه شده توسط جهاد کشاورزی و نظام صنفی عمل و ۵۰ درصد سال گذشته کشت کنند.
استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری راه عبور از بحران کم آبی
دریکوندی راه‌های عبور از بحران کم آبی را استفاده از کشت‌های گلخانه‌ای و شیوه‌های نوین آبیاری عنوان و بیان کرد: آینده کشاورزی درصورت عبور از کشت‌های سنتی می‌تواند ادامه داشته باشد به همین منظور باید آموزش‌های لازم برای ورود به این نوع آبیاری به کشاورزان منطقه داده شود.
مساله کم آبی در دزفول واکنش نماینده مردم این شهرستان در مجلس شورای اسلامی را نیز به همراه داشت؛ سید احمد آوایی در جمع سران طوایف دزفول، انتقال آب از سرچشمه‌های کارون را امری غیرکارشناسی دانست. او افزود: انتقال آب اگر برای آشامیدن باشد مشکلی ندارد ولی درصوت انتقال برای کشاورزی، دچار بحران می‌شویم.
آوایی همچنین رهاسازی آب از سدها در آبان تا اسفند سال گذشته را بی‌تدبیری خواند و بر لزوم احداث سد بختیاری تاکید کرد؛ او افزود: قرار بود این سد سال ۷۱ راه اندازی شود که اگر ساخته می‌شد اکنون با سیل و خشکسالی مواجه نمی‌شدیم.
مدیر جهاد کشاورزی دزفول نیز با اشاره به تخصیص ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب برای کشت تابستانه در حوضه دز گفت: این میزان آب برای حدود ۲۰ هزار هکتار کشت تابستانه شامل ذرت، گیاهان علوفه‌ای، حبوبات، صیفی‌جات و دانه‌های روغنی مانند کنجد در نظر گرفته شده و برای کشت‌های آبدوستی مانند برنج نیست.
احمد زارعی با اشاره به اعتراض کشاورزان دزفول درخصوص نبود آب کافی برای آبیاری مزارع افزود: مشکلات کشاورزان را درک می‌کنیم و از هیچ تلاشی برای رفع آنها دریغ نخواهیم کرد.
آغاز عقد قرارداد آب برای کشت تابستانه در شبکه آبیاری دز
مدیرعامل شرکت بهره برداری از شبکه‌های آبیاری شمال خوزستان امروز خبری خوش به کشاورزان شهرستان دزفول داد؛ محسن سعادت‌فر از آغاز عقد قرارداد آب برای کشت تابستانه سه محصول زراعی در شبکه آبیاری دز از امروز سه شنبه خبر داد.
بنا به گفته سعادت‌فر، این تصمیم پس از اخذ مجوزهای لازم و با هماهنگی جهاد کشاورزی منطقه شمال خوزستان صورت گرفته و مقرر شده حداکثر به میزان ۵۰ درصد سال‌های نرمال آبی با کشاورزان، قرارداد آب کشاورزی بسته شود.
وی الگوی کشت قراردادهای تابستانه را ذرت، لوبیا سبز و فلفل اعلام و بیان کرد: عقد قرارداد تابستانه فقط با ارائه معرفی نامه کتبی از ادارات جهاد کشاورزی شهرستان‌های دزفول، شوش و اندیمشک انجام می‌شود.
مدیرعامل شرکت بهره برداری شمال خوزستان بر ضرورت رعایت صرفه جویی در مصرف آب تاکید کرد و افزود: تغییر کاربری زمین‌های زراعی و تبدیل آنها به باغ یکی از مشکلات اساسی تامین آب در شبکه‌های آبیاری شمال خوزستان است.
وی درخصوص عقد قرارداد کشت‌های پائیزه نیز گفت: موضوع از طریق ستاد مدیریت بحران استانداری و شورای کشاورزی در حال پیگیری است که در این خصوص اطلاع رسانی خواهد شد.
به گزارش ایرنا کاهش بارندگی در سال آبی جاری باعث کاهش چشمگیر ذخایر آبی سدهای خوزستان و اعمال محدودیت‌هایی برای کشت محصولات کشاورزی شده است؛ این محدودیت‌ها اعتراض کشاورزان را به همراه داشت.
افزون بر ۹۳ هزار هکتار زمین کشاورزی در شهرستان دزفول وجود دارد.
