بهلول علیجانی در «نشست هیات ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» از سری نشست‌های تخصصی «همایش ملی سیلاب ۹۸-۹۷ اگر تکرار شود» در مرکز همایش‌های بین‌المللی گیت بوستان، درباره تاثیر تغییر اقلیم بر بارش‌ها و منابع آبی ایران، اظهار داشت: بارش‌های اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸ در سه سامانه اتفاق افتاد که شامل سامانه ۲۷ و ۲۸ اسفند در گرگان؛ سامانه ۴ تا ۶ فروردین و سامانه ۱۰ تا ۱۲ فروردین در خوزستان بوده است.
وی افزود: چنین بارش‌هایی از نظر شدت پیش از این نیز در کشور رخ داده اما آنچه تفاوت کرده استمرار بارش‌ها بوده است.
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی اضافه کرد: ویژگی چنین بارش‌هایی این است که در سال‌هایی که بارندگی افزایش می‌یابد با سیل مواجه می‌شویم و در سال‌های کم باران، از خشکسالی رنج خواهیم برد.
علیجانی با بیان اینکه مدیریت منابع آب باید تغییر کند، تاکید کرد: مدیریت منابع آب باید از حالت «میانگین محور» خارج شود و به «ریسک محور» و «بحران محور» تبدیل شود.
وی افزود: برنامه‌ریزی بلندمدت برای افزایش تاب آوری باید در دستورکار قرار گیرد.
زنگ خطر تغییر کاربری جنگل‌ها و مراتع
رییس کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی هیات ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها، تغییر کاربری جنگل ها و مراتع را از مهمترین عوامل وقوع سیلاب در کشور عنوان کرد و گفت: میزان رسوب سیل ۱.۲ میلیارد تن در یک ماه برآورد شده است.
علی سلاجقه اظهار داشت: حوزه آبخیز به عنوان مولد سیل باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه تغییر کاربری‌ها بسیار جدی است، افزود: در حوضه آبخیز کرخه در استان لرستان بیشتر اراضی جنگل و مرتع تغییر کاربری داده شده است که این مساله نقش ویژه‌ای در سیلاب‌های این مناطق داشته است.
عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: طبق برآوردی که انجام دادیم میزان خسارت به کشاورزی ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بوده که یک سوم رقم اعلام شده است.
سلاجقه با اشاره به فرسایش خاک در سیل اخیر گفت: طی یک ماه ۱.۲ میلیارد تن رسوب در سیل تولید شده، این در حالیست که برآورد رسوب ۲.۵ میلیارد تن در سال بوده است.
وی با تاکید بر توجه به حوضه آبخیز برای افزایش تاب‌آوری اظهار داشت: خشکسالی و سیل، باید همزمان در مدیریت لحاظ شوند و باید برخورد سخت با طبیعت جای خود را به برخورد نرم با طبیعت بدهد.
صرفه جویی ۱.۲ میلیارد دلاری
رییس گروه هیدرولوژی و منابع آب هیات ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها همچنین در این نشست گفت: سیل اخیر باعث چهار برابر شدن تولید نیروگاه‌های برقابی در پنج ماهه نخست امسال به نسبت مدت مشابه پارسال بوده است.
بهرام ثقفیان بیان کرد: این تولید برقابی، صرفه جویی ۱.۲ میلیارد دلار در مصرف سوخت نیروگاه های حرارتی را به دنبال داشته است.
وی با اشاره به تاثیر سیل اخیر روی منابع آب کشور افزود: این سیل ذخیره مخازن سدها و اقتصاد تولید برقابی را افزایش داده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران اظهار داشت: این سیل باعث شد که مخازن سدها پر شود، البته این خود می‌تواند در مدیریت سیل آینده یک تهدید به شمار آید.
ثقفیان اضافه کرد: سال آبی ۹۷-۹۶ سومین سال خشک در دوره ۳۰ ساله ایران بوده، در حالی که سال آبی ۹۸-۹۷ بیشترین ترسالی دوره آبی هواشناسی بوده است، که این انتقال در هیچ دوره‌ای رخ نداده است.
نعمت الله جعفرزاده دبیر کارگروه محیط زیست هیات ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها نیز در این نشست گفت: سیل اخیر باعث آبگیری تالاب ها و بهبود شرایط زیستگاه های حیات وحش شده است.
وی وقوع سیل را اجتناب ناپذیر دانست و افزود: سیل در طول تاریخ بارها اتفاق افتاده و ماهیت جلگه خوزستان بر مبنای سیل شکل گرفته است.
همایش ملی «سیلاب ۹۸-۹۷ اگر تکرار شود» ۲۱ تا ۲۳ آبان ماه در مرکز همایش های بین المللی گیت بوستان برگزار می‌شود.
در پی طغیان رودخانه‌های کرخه، کارون و دز، ۳۰ سیلاب بزرگ و کوچک در خوزستان رخ داد. ۲۱ شهرستان درگیر سیل شدند، ۱۳۳ روستا به زیر آب رفت و ۳۷۴ روستا به صورت جزیی و کلی تخلیه شدند. از میان ۲۵ استان، خوزستان بیشترین آسیب را در سیل اخیر متحمل شد. به گفته وزیر کشور ۴۰۰ هزار نفر در خوزستان تحت تاثیر سیل بهار امسال بودند.
رئیس جمهور ۲۷ فروردین در حکمی به محمود نیلی احمدآبادی رییس دانشگاه تهران ماموریت داد تا ریاست «هیات ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» با عضویت شخصیت‌های علمی مستقل و خبره در تخصص‌های مرتبط را در ۱۳ کارگروه به عهده گرفته و ظرف ۶ ماه «گزارش ملی» این رخداد را ارائه کند.
