ایران کشوری خشک است و کمبود منابع آب، بخش کشاورزی را به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب کشور، بیش از هر بخش دیگری متاثر کرده است. یکی از راه‌های جبران کمبود آب، بازچرخانی آن و استفاده از پساب تصفیه شده در بخش کشاورزی است. اما کشاورزان از به کار بردن آب بازچرخانی شده در مزارع، کمتر استقبال می‌کنند. در خوشبینانه‌ترین حالت نیمی از فاضلاب کلانشهرهای ایران تصفیه می‌شود. آب تصفیه شده صرف آبیاری فضای سبز و مصارف صنعتی می‌شود و کمتر این آب به بخش کشاورزی می‌رسد. گروهی از کارشناسان مناسب نبودن استانداردهای اعمال شده برای تصفیه پساب را عامل عدم انتقال پساب تصفیه شده به بخش کشاورزی دانسته و معتقدند که استفاده از پساب، زمینه تجمع نیترات در خاک را فراهم کرده است. سعید سعادت مدیر کل دفتر محیط زیست و سلامت غذا وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار ایانا بیان کرد: استانداردهای پساب تصفیه شده با هدف استفاده از این پساب در بخش کشاورزی، توسط سازمان ملی استاندارد تدوین شده است.
وی افزود: در واقع وظیفه تدوین استاندارد با سازمان ملی استاندارد است و وزارت جهادکشاورزی در بخش‌های مختلف شامل دفتر محیط زیست و سلامت غذا و موسسات تحقیقاتی ذی‌ربط، برای تدوین این استانداردها، با نهاد متولی همکاری کرده‌اند.
مدیر کل دفتر محیط زیست و
سلامت غذا وزارت جهاد کشاورزی گفت: سازمان محیط زیست نیز در تدوین این استانداردها
مشارکت داشته و توسط این سازمان، ضوابط به واحدهای تصفیه فاضلاب اعلام شده است.
وی درباره مشکل ساز بودن پساب‌های تصفیه شده بیان کرد: در این زمینه گزارشی دریافت نکرده‌ایم اما استانداردهای تدوین شده برای تصفیه پساب به حد کافی سختگیرانه بوده و باعث آلودگی خاک نمی‌شود. در تدوین استانداردها مسایل زیست محیطی و مسایل بعدی در نظر گرفته می‌شود.
سعادت تاکید کرد: خروجی واحدهای تصفیه فاضلاب باید مطابق با استانداردها باشد و اگر این استانداردها رعایت شود، آب خروجی قابلیت استفاده در بخش کشاورزی را دارد. اما اگر این استانداردها رعایت نشود، آلودگی خاک را به همراه خواهد داشت.
وی سازمان محیط زیست را مسئول کنترل خروجی واحدهای تصفیه فاضلاب معرفی کرد و افزود: پساب‌هایی که شرایط استاندارد را ندارند یعنی بار میکروبی آنها بالاست و یا میزان نیترات آنها بیش از حد مجاز است، قابلیت استفاده مجدد را نداشته و به همین دلیل در استفاده از این پساب‌ها، ممکن است کمی احتیاط شود.
مدیر کل دفتر محیط زیست و سلامت غذا وزارت جهاد کشاورزی درباره دلایل عدم رعایت استانداردها عنوان کرد: در ایران تمام امکانات تصفیه آب تا حد با کیفیت وجود دارد. تا کنون نیز گزارشی از پساب بی کیفیت دریافت نکرده‌ایم اما برخی احتمالات در زمینه تولید پساب بی‌کیفیت را مطرح می‌کنم.
وی ادامه داد: ممکن است مجتمع‌های تصفیه قبل از اعلام استانداردها سیستم خود را ایجاد کرده و برای تصفیه بیشتر، نیازمند تجهیز مجدد باشند این مسئله با صرف هزینه برای آن واحد همراه است. برخی مجتمع‌ها هم تکنولوژی لازم را دارند اما فیلتراسیون بیشتر مستلزم صرف هزینه بیشتر است به همین دلیل این کار انجام نمی‌شود تا قیمت آب تولید شده بالا نرود. بنابراین ممکن است پساب خروجی چنین واحدهایی مناسب استفاده در بخش کشاورزی نباشد.
سعادت در واکنش به اظهارات برخی کارشناسان که استانداردی دو گانه برای پساب استفاده شده در بخش کشاورزی قائل بوده و استاندارد پساب برای آبیاری محصولات تازه خوری و زراعی را سختگیرانه‌تر از محصولات باغی می‌دانند، این گونه توضیح داد: قبل از گیاه باید به بستر رشد آن یعنی خاک توجه شود. خاک جزء منابع محدودی است که به راحتی نمی‌توان آن را به دست آورد. همین طور به راحتی نمی‌توانیم آن را از دست بدهیم.
وی اضافه کرد: خاک بستر رشد گیاه است و باید استانداردهای تدوین شده برای پساب به نحوی باشد که خاک آلوده نشود. زیرا اگر خاک بستر باغات بر اثر تجمع مواد آلاینده آلوده شود، دچار مشکل خواهیم شد. بنابراین نمی‌توانیم استانداردهای دوگانه برای استفاده پساب در بخش کشاورزی داشته باشیم زیرا خاک بستر، نباید آلوده شود.
